—      تاثير نقش ، نور و رنگ در فضاسازي:

—      سه عامل نقش ، نور و رنگ نيز در فضا سازي دخالتي مستقيم و ناگزير دارند. نقش ، محصول لاينفك و ناگزير مصالح بنايي نيز مي باشد.نحوه قرار گيري آجرها در كنار و بر روي هم به هر حال ، توليد نقش مي كندو نيز در فضا سازي دخيل است.مزاوجت آجر و ملات و حمايت اين دو از يكديگر نيز نقش آفرين است.رنگ نيز به خودي خود ظهور نمي يابد مگر اينكه بر نقش بنشيند آن گاه است كه منشاء اثر مي گردد و در فضا سازي دخالت مي كند.

شایان به ذکر هستیم اگر چه نمونه های نقض کننده ای از رنگ سیاه کلیسا ها وجود دارد ولی این نمونه ها نسبت به کل کلیسا ها در جهان بسیار اندک هستند زیرا سازندگان کلیسا بر این معتقدند که رنگ های تیره به نما عظمت و جلال می بخشدو آنها را متمایز نشان می دهد که این اعتقاد جایگاهی در اذهان مسلمانان ندارد.

ريشه ي هر رنگ،نماد را بايددر افکار اندیشه وفرهنگ ملت ها جستجو کرد به همین دلیل است که در معماری مساجد بیشتر از رنگ های آبی ،فیروزه ای وسبزاستفاده شده که به نما قدسیت و عروج می بخشد در حالیکه اندیشه ی غیر مسلمانان در معماری اماکن مذهبی به گونه ای دیگر است .

به طور مثال : تقدس رنگ زرد در میان بودایی‌ها، قرمز در میان هندوها و نیز سیاه در میان مسیحیان و فیروزه‌ای و سبز در میان اسلام و ایران و تفاوت گوناگون خدایان و معابد و... نشان دهنده تفاوت جایگاه رنگ‌ها در میان تمدن‌های بشری است و موید این نکته که هر رنگ با توجه به بینش و جهان بینی اقلیم و جغرافیا و آیین و مذهب هر منطقه دارای تفاوت کلی و جزیی است